Geslaagde fietstocht verkent (de)koloniale erfgoed Gent
Op 22 april organiseerden we in het kader van erfgoeddag een eerste fietstocht langs het koloniale erfgoed in Gent. Tijdens de fietstocht, getiteld “Van Leopold tot Lumumba” vertelden we aan een geïnteresseerde groep fietsers vaak vergeten verhalen die schuilgaan achter straatnamen, gebouwen en monumenten. In afwachting van een nieuwe editie, delen we hier alvast enkele sfeerbeelden en lichten we een tipje van de sluier op over de inhoud van de tocht.
Reeds voor de fietstocht begon voor de begeleiders een boeiende ontdekkingsreis langs Gents koloniaal verleden en sporen richting een post-koloniale toekomst. Op basis van een handvol startpunten begon een boeiende zoektocht waarbij steeds meer verhalen aan de oppervlakte kwamen. Al snel werd duidelijk dat we een veelzijdig verhaal konden brengen, maar onmogelijk alle relevante stops in één enkele fietstocht konden aandoen.
Tijdens de fietstocht zelf bezochten we zowel plaatsen waarvan de link met het koloniale verleden velen bekend zijn als verwijzingen die reeds achter een sluier van historische vergetelheid verscholen zijn. ‘t Moorken en de Leopold II-laan zijn alleszins veel Gentenaars geen onbekenden en werden reeds uitgebreid besproken in het kader van eerdere acties rond het thema. Maar wie kent nog de link tussen het Hippolyt Lippensplein en ons koloniale verleden (én heden!)? En wie weet nog dat er een Congolese soldaat stierf op Belgische bodem tijdens de eerste wereldoorlog en begraven ligt in het Westerbegraafpark? Een tipje van de sluier: Lippens was burgemeester van Gent en is een van de stamvaders van een nog steeds invloedrijke familie in de politieke en economische wereld, die tot op vandaag geld verdiend aan bedrijven in Congo die ontstaan zijn tijdens het koloniale wind waarbij de familie intens betrokken was. En de Congolese soldaat, Jean-Jacques Ilanga, maakte deel uit van een lichting Congolezen die in België verzeilden en vaak om socio-economische redenen hun heil zochten in een leger dat een onmogelijke strijd voerde, maar vooral een strijd die niet de hunne was. Het zijn slechts enkele van de verhalen die de geanimeerde fietstocht opnieuw tot leven brengt.
De fietstocht leerde dat er nog veel werk is, willen we het koloniale verleden redden van de vergetelheid. En dat is een belangrijk streven voor al wie wil ijvert voor sociale rechtvaardigheid en een wereld zonder racisme, ook vandaag. We blijven daarom kritische ten opzichte van het beleid dat aarzelt om betekenisvolle stappen te zetten richting een post-koloniale stad en dat waar het die stappen wel zet, soms pijnlijk uit de bocht gaat. Zo zijn de ‘excuus-bordjes’ die het bij enkele beelden plaatste niet echt ‘excuus-bordjes’ omdat de excuses enkel aan het einde van een veel langere tekst over de parken komen. Bovendien worden de excuses onbegrijpelijk beperkt tot de periode van Kongo Vrijstaat, terwijl ook in de periode van Belgisch Kongo die daarop volgde de Congolese bevolking onderdrukt en uitgebuit bleef.
Anderzijds erkenden we tijdens de tocht ook moedige beslissingen van het stadsbestuur, zoals bij de keuze om op de Krooksite hulde te brengen aan anti-apartheid verzetsstrijd(st)ers. De bibliotheek zelf is gelegen op het Miriam Makebaplein en daags na de fietstocht werd de Steve Bikobrug over het water aangevoerd.In een boeiende uitwisseling met de geïnteresseerde groep fietsers kwamen trouwens ook weer nieuwe tips naar boven die in volgende edities van de fietstocht of op andere activiteiten in het kader van de campagne rond dekolonisering een plek krijgen.
Aan de voet van ‘t Moorken plaatsten we een foto van Frank in actie bij hetzelfde beeld.
Aan het eind van de fietstocht brachten we hulde aan Frank Bombeke. Frank was een bijzonder geëngageerde Gentenaar die zich enkele jaren terug al inzette voor de dekolonisering van het Gentse straatbeeld. Tijdens onze eerste actie rond dit thema op 2 mei 2016 nam hij daarover ook het woord bij ‘t Moorken (koloniaal beeld in het Citadelpark). Frank verloor een week voor onze fietstocht zijn strijd tegen kanker, maar wij zetten de strijd voor dekolonisering onverminderd verder.
