Paulo Freire krijgt algemeen erkenning als één van de belangrijkste pedagogen van de tweede helft van de 20ste eeuw. De Braziliaan was auteur van onder meer “Pedagogie van de Onderdrukten” en lag aan de basis van een revolutionaire alfabetiseringsmethodie die volwassenen niet enkel het woord, maar ook de wereld moest leren lezen. De pedagogie die Freire ontwikkelde en de traditie van “popular education” die hieruit zou voortvloeien veroverde eerst Latijns-Amerika en nadien de hele wereld. Deze stroming is ook een van de belangrijkste bronnen waaruit LABO vzw inspiratie put voor haar emancipatorisch vormingswerk. Daarom besteden we op deze pagina wat meer aandacht aan de man die aan de basis lag, en zijn ideeën.
Bijdragen over Paulo Freire op de LABO blog:
- Paulo Freire en de bevrijdingstheologie (april 2018 – door Jeroen Robbe)
- Freire herontdekken – voorbij de neutraliteit (augustus 2014 – door Jeroen Robbe)
- #WK2014 – De Brazilianen in ons team (juni 2014 – door Jeroen Robbe)
Belangrijkste werken
Van Freire:
- Pedagogy of the Oppressed
Pedagogie van de Onderdrukten - Education for Critical Consciousness
- Pedagogy of Hope
- Pedagogy of Freedom
- The Road is Made by Walking (met Myles Horton)
Over Freire:
- Darder, Antonia. Reinventing Paulo Freire.
- Ledwith, M. Community Development in Action: Putting Freire into practice. (2016) Policy Press.
- hooks, b. Hoofdstuk uit: Teaching to Transgress.
Kernideeën Paulo Freire
- Dialogisch leren
Het traditionele onderscheid tussen de leraar die lesgeeft en de leerling die onderwezen wordt, is iets wat Freire radicaal verwerpt. Hij wijst wel op de verschillende rollen en verantwoordelijkheden van beide actoren, maar hij beklemtoont het belang van dialoog. Leren is voor Freire tweerichtingsverkeer. Meer nog: hij beklemtoont dat het onmogelijk is om iemand iets aan te leren als je zelf gelooft niets van je leerling te kunnen leren. - “Conscientizacao”
Een moeilijk te vertalen begrip dat wijst op het proces van kritische bewustwording in een emancipatorisch leerproces. Door deze kritische bewustwording zien mensen onrecht niet langer als onvermijdelijk of het gevolg van een individueel falen. Ze krijgen een steeds dieper inzicht in de systemische oorzaken van onrecht en ook in de noodzaak en mogelijkheden om zich ertegen te verzetten. - Praxis
Voor Freire is reflectie zonder actie even waardeloos als actie zonder reflectie. Je hebt beiden nodig en ze hebben ook een invloed op elkaar. Die constante wisselwerking tussen reflectie en actie, die noemt Freire “praxis”. - “banking education”
Een van de belangrijkste kritieken van Freire op het dominante onderwijssysteem is dat het elke handelingsbekwaamheid van leerlingen wegneemt. Het ziet hen als lege containers die met de kennis van de onderwijzer gevuld moeten worden. Dit fenomeen omschrijft hij als “banking education”.
(Binnenkort meer)