Een coalitie van milieu-, studenten- en mensenrechtenactivisten protesteerde samen met LABO om het recht op protest op de iconische Grote Markt van Antwerpen te beschermen. Ze stellen dat de beperkingen die de stad oplegt de vrijheid van meningsuiting aantasten en de fundamentele democratische vrijheid ondermijnen.
Jaren van verzet
“Als we het hadden gevraagd, hadden we geen toestemming gekregen.”
De strijd begon drie jaar geleden tijdens een protest tegen de luchthaven van Antwerpen. Labo licht het aanvankelijke conflict toe: “Activisten wilden hun ongenoegen uiten over een viering van de luchthaven die plaatsvond op het stadhuis. Omdat ze wisten dat ze nooit een vergunning zouden krijgen om te protesteren op de Grote Markt, besloten ze zonder vergunning door te gaan, en kregen vervolgens boetes.” Labo steunde de activisten in hun juridische strijd en was getuige van een cruciale uitwisseling in de rechtszaal. “De rechter veroordeelde de activisten omdat ze geen toestemming hadden gevraagd. Hun antwoord was meteen: “Als we het hadden gevraagd, hadden we geen toestemming gekregen.” Het antwoord van de rechter: “Jullie hadden toch toestemming moeten vragen; dan hadden jullie een geldig punt gehad.”
Deze ervaring zette Labo aan tot actie. Ze vroegen formeel toestemming om te protesteren op de Grote Markt op 28 april, volledig anticiperend op een weigering, wat ook gebeurde. Op basis daarvan escaleerden ze de zaak naar de Raad van State op vrijdag 25 april, op zoek naar een kritische herziening van de beslissing van de burgemeester. Hun inspanningen kregen een belangrijke impuls toen de auditeur van de Raad de systematische weigering van protestvergunningen voor de Grote Markt als “ongegrond en onjuist” bestempelde.
Fundamentele rechten
“Ons protest gaat over het fundamentele recht om te protesteren, vooral omdat de stad de stemmen van bepaalde groepen actief onderdrukt, in het bijzonder diegenen die opkomen voor Palestina en het Congolese volk.”
De activisten verwoorden hun redenen om de beperkingen aan te vechten, waarbij ze de nadruk legden op de waargenomen inconsistenties in de manier waarop openbare ruimten worden beheerd.
Labo benadrukte deze ongelijkheid: “Op de Grote Markt zijn talloze evenementen toegestaan – feesten, voetbalfeesten, de kerstmarkt en vele andere. Blijkbaar ‘verstoren deze evenementen het toerisme niet’, wat vaak wordt aangevoerd als reden om protestvergunningen te weigeren. Het is duidelijk dat er met twee maten wordt gemeten.”
Nassira, een activist uit Antwerpen, richtte zich op de impact op gemarginaliseerde gemeenschappen: “Ons protest gaat over het fundamentele recht om te protesteren, vooral omdat de stad de stemmen van bepaalde groepen actief onderdrukt, in het bijzonder diegenen die opkomen voor Palestina en het Congolese volk.” Deze verklaring wijst op bezorgdheid over partijdigheid bij de toepassing van protestregels.
Ilse van Dienderen, een Antwerps gemeenteraadslid dat zich bij de activisten voegde, benadrukte het belang van de locatie: “Veel organisaties in Antwerpen eisen terecht de mogelijkheid om te protesteren. De Grote Markt is een centrale en goed zichtbare locatie. Als burgers hun mening willen uiten of het ergens niet mee eens zijn, moeten ze het recht hebben om dat te doen in zo’n belangrijke openbare ruimte.”
Renée, een andere activist, verruimde het perspectief naar een Europese context: “Het recht om te protesteren wordt in heel Europa steeds meer bedreigd. We zijn hier om aan te tonen dat de vrijheid van samenkomst en het uiten van afwijkende meningen op een plek als de Grote Markt een fundamenteel mensenrecht is dat beschermd moet worden.”
Een verklaring van Amnesty International bevestigt de bredere verschuiving: “Veel staatsautoriteiten reageren op vreedzame protesten door demonstranten te stigmatiseren, belemmeren, afschrikken, straffen en hardhandig aan te pakken, in plaats van hun dringende zorgen aan te pakken, de dialoog te bevorderen om oplossingen te vinden voor onrecht, misbruik en discriminatie, obstakels weg te nemen en het recht van mensen op vreedzame bijeenkomsten te beschermen en te faciliteren.”
Deze externe validatie benadrukt de internationale bezorgdheid over de onderdrukking van vreedzame bijeenkomsten.
We werpen een cruciale vraag op: Wanneer is protesteren op de Grote Markt verboden geworden en wie is hier echt mee gediend?
