Op 23 april was het wereldboekendag. En dat was meteen een mooie gelegenheid voor sociaal laborant Jeroen om nog eens in zijn boekenkast te duiken op zoek naar enkele boeken die niet mis staan in de bibliotheek van kritische wereldburgers!

Globalize Liberation. How to uproot the system and build a better world

Samensteller: David Solnit
Uitgeverij: City Lights Books
Taal: Engels

Een mooie collecties essays voor activisten en wereldversleutelaars op zoek naar inspiratie. Netjes opgedeeld in vijf categorieën: (1) op zoek naar de wortels van het probleem; (2) hoe dingen te veranderen en (3) ideeën in actie.

Het eerste blok helpt ons de wortels van sociale en ecologische problemen in kaart te brengen, met heel wat aandacht voor de perspectieven van mensen of groepen wiens stem vaak – ten onrechte – het minste gehoord wordt in dit debat. Feminisme, racisme, klasse, de oorlogsmachine… Er komen heel wat boeiende analyses aan bod.

In het tweede blok vinden we handvatten en inspiratie om op een meer effectieve manier aan de slag te gaan. Het is misschien wel mijn favoriete deel omdat in de bijdragen belangrijke vragen worden opgeworpen en inzichten verzameld die ook hier relevant zijn. Je leest er lessen rond het organiseren van gemeneenschappen, het strategisch werken, het overstijgen van een 'single issue' aanpak en zoveel meer.

Het derde deel biedt zo waar nog meer hoop: het illustreert dat het geen verafgelegen utopie is maar dat op heel wat plekken groepen echt bezig zijn met het realiseren van die andere wereld. Een hele resem auteurs die weten waarover ze praten schrijven boeiende hoofdstukken over onder meer lessen uit de Amerikaanse burgerrechtenbeweging, boerenvakbonden, de Argentijnse volksopstand in 2001 en de Zapatistas.

Het boek 'Globalize Liberation' dateert van tijdens de hoogdagen van de andersglobaliseringsbeweging. Enkele voorbeelden zijn niet langer brandend actueel, maar de onderliggende boodschap is dat zeker wel nog. Daarom blijft het boek een absolute aanrader voor al wie zoekt naar manieren om vormen van onderdrukking om te zetten in collectieve bevrijding.

Waarom onmisbaar in de bibliotheek van kritische wereldburgers?

Als kritische burgers willen we de wereld niet alleen beter begrijpen, we willen haar ook veranderen. Alleen is dat vaak een tergend langzaam proces waarbij elke stap voorwaarts soms lijkt geneutraliseerd te worden door de stap achteruit die er op volgt. Toch kunnen we door effectief te organiseren wezenlijke overwinningen boeken. Veel zaken die vandaag de dag vanzelfsprekend zijn waren ooit ondenkbaar. Zeker het tweede blok blijft zeer actueel door enkele verfrissende principes te bieden om onze strijd ook de komende jaren verder vorm te geven.

Let op je woorden. Politiek, taal en strijd

Auteur: Jan Blommaert
Uitgeverij: EPO
Taal: Engels

Paulo Freire benadrukte altijd dat taal niet neutraal is. Waarom dat zo is, dat lees je bij Jan Blommaert in dit warm aanbevolen boek. Hij besteed terecht aandacht aan de woordenstrijd die in heel wat maatschappelijke debatten aan de gang is, vaak zonder dat we het echt beseffen. Er is aandacht voor 'framing', iets waar we in onze vormingen ook vaak bij stilstaan. Via framing worden betekeniskaders gehanteerd om jouw interpretatie van de feiten mee te sturen. Zo is het woordgebruik in de media niet noodzakelijk zo onschuldig als het lijkt. De keuze voor bepaalde woorden heeft een belangrijke impact op wat er werkelijk in gelezen wordt.

Waarom onmisbaar in de bibliotheek van kritische wereldburgers?

Hoe kunnen we via taal de verbeelding prikkelen richting een meer solidaire en rechtvaardige wereld? Welke woordkeuze speelt in de taal van tegenstanders met andere belangen? Na het lezen van dit boek sta je gegarandeerd langer stil bij wat je 's ochtends in de krant leest. Want welk betekeniskader ook gebruikt wordt, het dient altijd iemands belangen en logischerwijs zal het vaak ook anderen hun belangen schaden. Die inschattting maken is van het grootste belang voor wie geïnteresseerd is in emancipatorisch werk in plaats van het systeem gewoon keer op keer weer te bevestigen. Het is net daarom ook belangrijk als kritische wereldburgers ons eigen zakwoordenboekje samen te stellen, waarbij we zelf opnieuw heel goed weten welke woorden we gebruiken en waarom.

Een mooi voorbeeld hiervan is de 'feminist movement builder's dictionary' van de Just Associates, een organisatie die net als ons heel sterk put uit de traditie van popular education en zelf een woordenboekje samen stelde met onder andere aandacht voor…

Je kan de publicatie gewoon online downloaden! 

 

 

 

 

A People's History of the United States of America

Auteur: Howard Zinn
Uitgeverij: Harper Perennial Modern Classics
Taal: Engels

Het boek van Howard Zinn is om veel redenen een legende in de VS en ver daarbuiten. Zinn was docent geschiedenis en vond naar eigen zeggen geen enkel geschikt lesboek dat hij kon verzoenen met zijn overtuiging dat de geschiendenis van gewone mensen er toe doet. En dat is een geschiedenis die vaak een geschiedenis van verzet is, maar ook van het bouwen aan nieuwe verhalen, vaak ondanks of tegen machtige belangengroepen in. Het boek van Zinn is dankbaar in de armen gesloten van heel wat progressieve leerkrachten, maar tegelijk ook verboden als lesboek in enkele staten van de VS. Naast docent was Howard Zinn ook een overtuigd activist die zelf op de barricades ging staan, maar tegelijk ook benadrukte dat burgerlijke ongehoorzaamheid een essentieel onderdeel was van een democratisch systeem. In tijden van wereldwijde ecologische en economische crisis een les die we maar beter goed onthouden.

Waarom onmisbaar in de bibliotheek van kritische wereldburgers?

We zouden het soms vergeten, maar de manier waarop we naar de geschiedenis kijken, heeft ook een grote impact op hoe we de huidige wereld om ons heen interpreteren. Wat zien we en wat blijft ongezien? Waaraan hechten we belang? Wat beschouwen we als vermeldenswaardig? Te vaak worden we aangeleerd om slechts een deel van het verhaal te zien. Vaak een deel waar we weinig affiniteit mee hebben. Op die manier worden we zelf geen subject, maar een object van de geschiedenis. We ondergaan alleen maar. Maar moeten we de wereld echt gewoon 'ondergaan' of kunnen we een meer pro-actieve rol spelen? Wie heeft de wereld eigenlijk mee vorm gegeven. Het boek van Howard Zinn is zeer belangrijk om een andere kijk te krijgen op de geschiedenis. Om stil te staan bij hoe de wereld wordt opgebouwd door gewone mensen. Door burgers die overgaan tot kritsch handelen, soms met grote gevolgen voor hun eigen leven. Wist je trouwens dat het boek van Howard Zinn inspiratie gaf voor heel wat gelijkaardige boeken op andere plekken en in andere contexten? Ik kijk uit naar de publicatie van een 'people's history' van ons eigen land!

 Een voorbeeld van een ander werk geïnspireerd op dat van Howard Zinn maar met weer een andere focus is dat van Dunbar. Zij beschrijft in haar werk de geschiedenis van de Verenigde Staten door de ogen van de inheemse bevolking en hun overlevingsstrijd. Een mooie publicatie die ook voer tot denken biedt aan al wie interesse heeft in het thema 'dekolonialisering' van het denken. Daarnaast is er ook nog 'A People's History of American Empire', Of hoe een goed idee een lawine aan nieuw werk kan opleveren.

 

 

 

 

Een Syndicale Legende. Melreux en de Rode Burgers

Auteur: Ivan Van Praet
Uitgever: Critica
Taal: Nederlands

Ik was vorige week op de boekvoorstelling van deze nieuwe uitgave en vond toch dat het niet in dit lijstje mocht ontbreken. Misschien moest ik er ook wel aan denken omdat ik sowieso Howard Zinn zijn geschiedenis van onderop wou meenemen. Want hoeveel weten we eigenlijk van onze eigen geschiedenis van onderop? Dit boekje zal alvast helpen te voorkomen dat een belangrijk stuk geschiedenis van de arbeidersbeweging in dit land vermeden wordt. Op de boekenvoorstelling werd het omschreven als een receptenboek omdat er heel wat boeiende aanknopingspunten in staan voor sociaal-culturele vormingswerkers die op een politiserende manier aan de slag willen gaan. Iets wat ons bij LABO vzw natuurlijk erg nauw aan het hart ligt.

Waarom onmisbaar in de bibliotheek van kritische wereldburgers?

Willen we wat veranderen, dan moeten we mensen versterken om eerst de wereld beter te begrijpen en vervolgens collectief op te staan om er wat aan te gaan doen. Heel vaak wordt ons echter het omgekeerde aangeleerd, met name om de wereld te aanvaarden zoals die is en vooral niet uit de pas te lopen. We moeten leren van historische voorbeelden zoals de syndicale vorming in Melreux om ook vandaag innovatieve en bevrijdende educatieve praktijken te ontwikkelen, gericht op groepen die hier vaak geen toegang toe hebben. Een opdracht die we ook binnen LABO vzw zeer serieus nemen.

Beautiful Trouble

Samensteller: Andrew Boyd
Uitgever: O/R
Taal: Engels

Nog een receptenboek! En wat voor eentje. In een groot aantal korte bijdragen krijg je een gereedschapskist vol tactieken, principes, theorieën, case studies en brongroepen/beoefenaars die inspiratie bieden aan al wie dingen in beweging wil zetten. De categorie met beoefenaars die organisaties of individuen die een inspirerend praktijkvoorbeeld zijn verzamelt, is soms iets verder van ons bed in een West-Europese context en de brokjes theorie zijn soms ook wat kort om volledig tot hun recht te komen. Maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door de bijdrages die tactieken en principes verzamelen. Het eerste is goed voor heel wat inspiratie als je op zoek bent naar een geslaagde actievorm en het tweede daagt ons uit om enkele belangrijke vragen mee ten nemen in het organiseren. Vragen als: wat is strategische escalatie? Hoe en waarom herframing om het debat naar je hand te zetten? Hoe breng je jouw boodschap krachtig over met acties?
Goed nieuws trouwens: de meeste recepten kan je gewoon ook online al even opzoeken. En nu jij, Jeroen Meus!

Waarom onmisbaar in de bibliotheek van kritische wereldburgers?

Het systeem veranderen, dat doe je niet van vandaag op morgen. En een tactiek die vandaag werkt, die zal morgen misschien al achterhaald zijn. Dus vat je de reis beter aan met een goed gevulde rugzak. De enige zekerheid die we hebben, dat is dat 'het gereedschap van de meester je niet zal helpen om het huis van de meester te ontmantelen', zoals Audre Lorde zo toepasselijk omschreef. Met andere woorden: willen we een wereld creëren die gebaseerd is op fundamenteel andere waarden, dan zullen we die niet kunnen ontwerpen op basis van dezelfde logica die tot de huidige wereld heeft geleid.

Celebrate People's Histories 

Nog meer geschiedenis van onderop! Een boek met daarin de eerste posters uit de reeks 'Celebrate People's History, samengesteld door Josh McPhee van het Just Seeds kunstenaarscollectief. Een zeer verfrissend idee om de geschiendenis van de strijd van onderop ook grafisch te doen herleven. Tientallen kunstenaars gingen elk in hun eigen stijl op zoek naar historische inspiratiebronnen: bewegingen, organisaties, personen of gebeurtenissen die van blijvend belang zijn voor de geschiedenis van sociale strijd. Via de posters in deze reeks worden heel wat vergeten strijden opnieuw belicht en overwinningen van onder het stof gehaald. Zeer belangrijk in tijden waar cynisme soms de bovenhand dreigt te halen.

Waarom onmisbaar in de bibliotheek van kritische wereldburgers?
We zouden het soms vergeten: maar we hebben in de jarenlange strijd voor sociale rechtvaardigheid al heel wat mooie overwinningen geboekt. Alleen is de mainstream geschiedenis vaak zeer selectief: we onthouden de verhalen van de overwinnaars, staatshoofden, top poltici en grote economen. Maar wie houdt de wereld werkelijk draaiende?

De posters in het boek zijn ook afzonderlijk te bestellen (sommige oudere zijn intussen uitverkocht) via de website van de Just Seeds coöperatieve. Bij LABO vzw houden we de geschiendenis van onderop graag in leven en meerdere van de posters sieren dan ook onze kantoorruimte. Maar ook in de eigen huiskamer